EVDE ŞEKER ÖLÇÜMÜ

Şeker hastaları ve doktorunuz kullandığınız ilaç ve diyetin etkili olup olmadığını anlamak ister. Bunun için hastalar kendileri evde açlık ve tokluk kan şekeri ölçümleri yapabilirler. Bu arada HbA1c ölçümleri yaparak da son 3 aydaki kan şekeri kontrolünün nasıl olduğu anlaşılabilir.

Kontrollerde değerlendirilmesi gereken hususlar şunlardır:

Şikayetler düzeliyor mu?
Sigara kesildi mi?
Tansiyon nasıl?
Komplikasyonlar var mı ve ilerliyor mu?
Lipidler (Kolesterol, trigliserit) ne durumda?
İdrarda mikroalbüminüri var mı?
Gözler nasıl?
Ayaklar nasıl?

Kontrol takibi nasıl yapılır?

Aşağıdaki tetkikler yapılır:

Açlık kan şekeri ve tokluk kan şekerine bakılır.
HbA1c ölçülür.
Kan lipid düzeyleri (kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol)
Mikroalbüminüri
TSH (yılda bir)
Üre, kreatinin
Karaciğer testleri (SGOT, SGPT, ALP, GGT)
Ürik Asit
Tam kan
Tam idrar
Homosistein
Hassas CRP
EKG

Evde Kan Şekeri Kontrolü Nasıl Yapılır?

Şeker hastalarının evlerinde kan şekerini ölçmeleri ve takip etmeleri gerekir. Bu amaçla şeker ölçüm cihazı almaları faydalı olur.

Kan şekeri ölçüm sıklığı ilaç kullanımına veya kan şeker yüksekliğine göre değişir. İlaç değişikliği veya kullandığınız ilacın doz değişikliği olduğunda kan şekeri normale gelinceye kadar daha sık kontrol edilmesi gerekir.

Tip 1 diyabetlilerde günde 2-3 kez kan şekerini ölçmek gerekebilir. Ölçtüğünüz şekerleri bir tablo halinde yazınız ve doktorunuza götürünüz.

Cihazınızın ölçtüğü kan şekeri seviyesi ile hastanede ölçülen arasında %15 fark olabilir. Parmaktan ölçülen (evdeki cihazla) kan şekeri daha düşük çıkar. Örneğin damardan (hastanede) ölçülen kan şekeri 230 mg/dl ise parmaktan ölçüldüğünde 200 mg/dl çıkar.

Şeker ölçüm cihazı çubukları (Stripler) her yeni kutu açılışında ayar gerektirir. Her kutuda bir kod vardır ve bu koda göre cihazın ayarlanması gerekir. Strip kutusunu kapalı tutunuz ve güneş gören yere koymayınız. Sıcak havalarda ölçüm çubuklarını buzdolabına koyunuz ve son kullanma tarihlerine dikkat ediniz.

Kullandığınız şeker ölçüm aletinin ayarını (kalibrasyon) birkaç ayda bir yaptırınız. Alet alırken kullanılması kolay ve doğru ölçen alet almak önemlidir. Ayrıca aletin striplerinin Türkiye’de rahat bulunup bulunamadığını araştırınız.

Şeker Ölçüm Cihazı alırken dikkat edeceğiniz hususlar şunlar olmalıdır:

1.Kullanımı kolay olmalı
2.Tanınmış ve güvenilir bir marka olmalı
3.Kontrol çubuklarının bulunmalı
4.Ekranda çıkan sayılar rahatlıkla okunabilmeli
5.Çok az miktarda kan gerektirmeli
6.Test çubuklarının devamlı ve yaygın olarak bulunmalı
7.Garanti ve servis teşkilatlarının bulunmalı

Şeker Ölçüm Cihazlarını Korurken Şunlara Dikkat Ediniz:

1.Cihazı ıslatmayınız
2.Cıhazı kalorifer veya sobaya yaklaştırmayınız.
3.Cihazı mikrodalga fırın veya güçlü manyetik bölgelerden en az 2 metre uzakta tutunuz.
4.Cihazı otomobilde direkt güneş ışığında bırakmayınız.
5.Cihazınızın kontrolünü en az 2 ayda bir kontrol solüsyonu ile yapınız

Şeker ölçümü için parmağınızı delerken otomatik lanset veya tek lanset kullanılabilir. Parmağınızı delmeden önce sabun ve su ile yıkayın veya alkol veya kolonya ile siliniz. Delicinin ayarını cildinizin kalınlığına göre ayarlayınız. Derin delindiğinde hasar olabileceği gibi az delinirse kan gelmeyebilir. Deldiğiniz halde kan gelmiyorsa parmağınızı avuç içinden aşağı doğru sıvazlayarak kanın çıkmasını sağlayınız. Kan aldıktan sonra bir pamukla delinen yeri bastırın. Kan alırken farklı parmaklardan kan alınız, hep aynı parmaktan kan almayınız. Ölçüm çubuğuna yeteri kadar kan koymaya dikkat ediniz, eğer az kan konursa bazen şekeriniz yanlışlıkla düşük çıkabilir. Parmağınızı delerken başka bir hastanın aletini veya lansetini kullanmayınız. Eğer delme işleminden önce parmağınızı alkolle silmiş iseniz, ilk damla kanı kullanmayın ve ikinci damlayla ölçüm yapın. Alkol, yanlış ölçüm sonuçlarına neden olabilir

Kan şeker ölçümünü bazı hastalar her acıktığında şeker düşüklüğü oldu zannederek sık sık yaparlar. Bu tür şikayetiniz olduğunda birkaç kez kan şekerine bakarak şikayetin şeker düşüklüğünden kaynaklanmadığını anlayabilirsiniz.

Evde kan şekeri ölçerken sadece açlık kan şekerini değil tokluk kan şekerini de ölçmeyi ihmal etmeyiniz.

Evde şeker ölçümünü sabah kahvaltı öncesi, öğlen ve akşam yemeği öncesi aç karna ve gece saat 23 sırasında yatmadan önce ölçün . Ayrıca herhangi bir öğünden 2 saat sonra tokluk kan şekerini ölçün. Haftada bir defa gece 02.00 ile 04.00 arası kan şerini ölçmek faydalı olabilir.

Tokluk Kan Şekerinin Önemi:

İdeal olanı tokluk 2. saat kan şekerinin 180 mg/dl’den küçük olmasıdır. Ancak 140 mg/dl’den daha küçük olması daha iyidir.

Tokluk şekeri neden yükselir?

1.İlk-hız insülin salgısının bozuk olması
2.Karaciğerden şeker üretiminin kontrolsüz olarak fazla olması
3.Kaslar kandan şekeri alamaz ise
4.Glukagon hormonunun yüksek olması

Tokluk kan şekerini düşürmek için şu ilaçlar kullanılır:

1.İnsülin analogları: Lispro ve aspart
2.Repaglimid ve nateglinide
3.Alfa-glukozidaz inhibitörleri : acarboz